EYT Emeklilikte Yaşa Takılanlar

EYT sorunu, Türkiye’de çok sayıda insanın Sosyal Sigortalar Kanunu‘nda 1999 yılında yapılan değişiklikle belirlenen kadınlar için 58, erkekler için 60 yaşından önce emekli olabilmesi durumudur. Bunun nedeni, kanunda belirli bir süre sigortalı olan ve belirli sayıda prim ödemiş olanların erken emekli olmalarına izin veren bir hükümdü.

1999 değişikliğinden önce, Türkiye’de emeklilik koşulları daha az katıydı. İşçiler (SSK) 25 yıl sigortalılık ve 5000 prim ödeme günü, esnaf ve çiftçiler (Bağ-Kur) ise 25 yıl sigortalılık ve 4000 prim ödeme günü sonunda emekli olabildi. Kadınlar, sigorta ve prim ödeme durumlarına bakılmaksızın 20 yaşında emekli olabiliyordu.

Sosyal Sigortalar Kanunu’nda 1999 yılında yapılan değişiklik, erken emekli olan çok sayıda insan nedeniyle zorluklarla karşı karşıya olan Türkiye’deki sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliğini ele almayı amaçlıyordu. Değişiklik, emeklilik için gerekli olan prim ödeme gün sayısının yanı sıra asgari emeklilik yaşını da artırdı. Yasanın son hali, prim ödeme gün sayısını işçiler için 7200, esnaf ve çiftçiler için 9000, kadınlar için emeklilik yaşını 58, erkekler için 60 olarak belirledi.

EYT sorunu, eski kurallara göre emekli olmaya hak kazanan pek çok kişinin yeni, daha katı emeklilik gerekliliklerini karşılayamaması nedeniyle ortaya çıktı. Bu, Türkiye’de eski kurallara göre emekli olabilecek yaşta olmalarına rağmen emekli olamayan çok sayıda insanın ortaya çıkmasına neden oldu. EYT sorunu, Türkiye’de bir tartışma kaynağı oldu ve bazı kişiler, daha katı emeklilik koşullarının adil olmadığını ve bunları karşılayamayanlara yük getirdiğini ileri sürdü.

EYT Nedir?

EYT, bir kişinin Türkiye’de emekli olmaya hak kazandığı yaşı ifade eder. 1999’dan önce Türkiye’de emeklilik şartlarında sigortalılık yılı ve prim ödeme gün sayısı esas alınıyordu. Ancak 1999 yılında Sosyal Sigortalar Kanunu’nda yapılan değişiklikle bu kriterlere yaş şartı da eklenmiştir. Bu, bir kişinin artık emekli olabilmesi için hem sigortalılık süresi hem de prim ödeme günlerinin yanı sıra asgari emeklilik yaşını da sağlaması gerektiği anlamına gelir.

EYT Sorunu Nasıl Ortaya Çıktı?

EYT sorunu, Sosyal Sigortalar Kanunu’nda 1999 yılında yapılan değişiklikle emeklilik yaşı ve prim ödeme şartlarındaki değişiklik nedeniyle ortaya çıkmıştır. Bu değişiklikten önce, kişilerin sigorta ve prim ödeme şartlarını yerine getirmeleri halinde daha genç yaşta emekli olabilmeleri mümkündü. Bununla birlikte, yaş şartının getirilmesiyle, eski kurallara göre emekli olmaya hak kazanan birçok kişi, yeni ve daha katı şartları karşılamadıkları için bunu yapamadı.

EYT Kimleri Kapsar?

EYT emekli olma hakkı olan tüm çalışanları kapsamaktadır. Buna hem özel sektör çalışanları hem de kamu sektörü çalışanları, Bağ-Kur sistemi kapsamındaki esnaf ve çiftçiler dahildir.

EYT Ne Zaman Devreye Girecek?

EYT, 8 Eylül 1999’da Sosyal Sigortalar Kanunu’nda yapılan değişikliğin yasalaşmasıyla yürürlüğe girdi. Bu, bu tarihte veya daha sonra emekli olmaya hak kazanan herkesin emekli olabilmesi için yeni sigortalılık süresi, prim ödeme günleri ve asgari emeklilik yaşı şartlarını sağlaması gerektiği anlamına gelir.

Emekli Olabilecek Yaşta Olanlar ile İlgili Son Durum Nedir?

EYT sorunu, Türkiye’de bir tartışma kaynağı oldu ve birçok kişi, daha katı emeklilik koşullarının adil olmadığını ve bunları karşılayamayanlara yük getirdiğini ileri sürdü. 2008 yılında 5510 sayılı Kanun ile ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayacaklar için emeklilik yaşı daha da yükseltilerek 65’e yükseltilmiştir. 65 yaşını doldurmuş, sigorta ve prim ödeme durumlarına bakılmaksızın emekli olmak.

EYT Değişikliğinin Emeklilik Yaşı ve Prim Ödeme Koşullarına Etkisi

1999 yılında Sosyal Sigortalar Kanunu’nda yapılan değişiklik, Türkiye’deki işçiler için emeklilik yaşı ve prim ödeme koşulları üzerinde önemli bir etkiye sahipti. Değişiklikten önce, kişilerin sigorta ve prim ödeme şartlarını yerine getirmeleri halinde daha genç yaşta emekli olabilmeleri mümkündü. Bununla birlikte, yaş şartının getirilmesiyle, eski kurallara göre emekli olmaya hak kazanan birçok kişi, yeni ve daha katı şartları karşılamadıkları için bunu yapamadı.

Örneğin, eski düzenlemelere göre, 1 Temmuz 1994 tarihinde ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlayan bir erkek işçi, 25 yıllık sigortalılık ve 5000 prim ödeme gününü tamamladıktan sonra emekli olabiliyordu. Bu, 1 Temmuz 1999’da 25 yıllık sigortalılığına ulaşana kadar 5000 prim gün ödemesini tamamlamış olsaydı 47 yaşında emekli olmasına izin verecekti. Ancak 1999’da Sosyal Sigortalar Kanununda yapılan değişiklikle Aynı işçinin emekli olabilmesi için 5750 gün prim, 55 yıl 25 yıl sigortalılık şartlarını yerine getirmesi gerekiyor. Bu, işçinin emekliliğini 8 yıl erteleyecek ve 750 gün fazladan prim ödemesini gerektirecekti.

EYT Kimleri Kapsar?

EYT, sigortalılık başlangıç ​​tarihi 8 Eylül 1999’dan önce olan ve emeklilik için prim ödeme ve sigortalılık süresi şartlarını sağlamış olsalar bile emekli olabilecek yaşta olmayanları kapsar. Bu kişiler, yaş şartı nedeniyle emekli olamayacakları için genellikle “EYT mağduru” olarak anılır. SGK verilerine göre Türkiye’de yaklaşık 6 milyon EYT mağduru var.

Diğer bir ifadeyle EYT, 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalılığına başlayan ve emeklilik için prim ödeme ve sigortalılık süresi şartlarını yerine getirmiş olsa bile yaş şartı nedeniyle emekli olamayacak olan kişiler için geçerlidir. Birçok EYT mağduru, yaşlarına bakılmaksızın sigorta ve prim ödeme şartlarını yerine getirdikten sonra emekli olmalarına izin verilmesi gerektiğini savunarak, 1999 değişikliğinin geriye dönük uygulamasının kaldırılması çağrısında bulundu.

Kadınların EYT Öncesi Emeklilik Şartları (Sigortası 8 Eylül 1999’dan Sonra Başlamıştır)

Kadınların emekli olabilmesi için prim ödemesi, sigortalılık süresi ve yaş gibi belirli şartları sağlaması gerekmektedir. 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri ​​arasında sigortalılığa başlayan kadınlar, 58 yaşını doldurmaları ve 7000 gün prim ödemeleri halinde emekli olabilirler. Alternatif olarak 4500 gün prim ödemiş, 25 yıl sigortalı olmuş ve 58 yaşını doldurmuş ise emekli olabilir.

1 Mayıs 2005 tarihinden sonra sigortalılığa başlayan kadınlar, 58 yaşını doldurmaları ve 7200 gün prim ödemiş olmaları halinde emekli olabilirler. Bu 7200 prim ödeme gününün 2035 yılı sonuna kadar ödenmesi gerekiyor. Bu sürelere kadar ödenmezse kadının emeklilik yaşı kademeli olarak yükselecek ve emeklilik için yaş şartı da yükselecek. Kadınlar için erken emeklilik yaşı, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısına göre değişiklik gösterebilmektedir.

Erkeklerin EYT’den Önce Emeklilik Şartları (Sigortası 8 Eylül 1999’dan Sonra Başlamıştır)

1 Mayıs 2008 tarihinden sonra sigortalılığa başlayan erkekler, 60 yaş şartını sağlamaları ve 7200 gün prim ödemeleri durumunda emekli olabilirler. Kadınlar gibi bu 7200 prim ödeme gününün de 2035 yılı sonuna kadar ödenmesi gerekiyor. Bu süreye kadar ödenmezse erkeğin emeklilik yaşı kademeli olarak yükselecek, emeklilik için yaş şartı da yükselecek.

8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri ​​arasında sigortalılığa başlayan erkekler, 60 yaş şartını sağlaması ve 7200 gün prim ödemesi şartıyla emekli olabiliyor. Alternatif olarak 4500 gün prim ödemiş, 25 yıl sigortalı ve 60 yaşını doldurmuş ise emekli olabilirler. Erkekler için erken emeklilik yaşı sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısına göre değişiklik gösterebilmektedir.

Etkilenenler için EYT İtiraz Süreci ve Seçenekleri Nelerdir?

EYT yaş şartı nedeniyle emekli olamayanlar için birkaç seçenek ve itiraz süreci mevcuttur. Bir seçenek, zorluk nedeniyle EYT yaş şartından feragat edilmesi için Sosyal Sigortalar Kurumu’na (SGK) itiraz etmektir. Bu, sağlık nedenlerinden, maddi zorluklardan veya kişinin kadınlar için 58, erkekler için 60 yaşına kadar çalışmaya devam etmesini zorlaştıran diğer durumlardan kaynaklanabilir.

Diğer bir seçenek ise, EYT’nin yaş şartına itiraz etmek için SGK’ya dava açmak gibi yasal yollara başvurmak. Bu, şartın ayrımcı veya adaletsiz olduğunu veya ondan etkilenenlere makul olmayan bir yük getirdiğini iddia etmeyi içerebilir.

Bu temyiz ve kanun yollarının başarısının, her bir davanın özel koşullarına bağlı olacağını ve başarılı olacaklarının garantisi olmadığını belirtmek önemlidir.

EYT Sorununun Olası Çözümleri Nelerdir?

EYT sorununu ele almak ve bundan etkilenenlere yardım sağlamak için bir dizi teklif yapılmıştır. 1999 yılında Sosyal Sigortalar Kanunu’nda yapılan ve EYT yaş şartı nedeniyle emekli olamayanların sigorta ve prim ödeme şartlarını yerine getirdikten sonra emekli olmalarını sağlayan değişikliğin geriye dönük olarak uygulanmasına izin verilmesi bir olasılıktır.

EYT Yönetmeliğinde Son Durum Nedir?

2022 yılı itibari ile EYT yönetmeliği halen tartışılmaktadır ve henüz yürürlüğe girmemiştir. Ocak 2023’te Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT çalışmalarının tamamlandığını ve yönetmeliğin Ocak 2023’te yürürlüğe gireceğini duyurdu. EYT üyelerinin beklediği yaş ve prim gereksinimleri gibi.

EYT yönetmeliğinin henüz bir taslak olduğunu ve değişikliğe tabi olduğunu not etmek önemlidir. Yönetmelik nihai hale getirilip uygulanmadan önce tadil edilmesi veya tadil edilmesi mümkündür.

EYT’nin Askerlik Borçlarına Etkisi Nedir?

Askerlik borçlanması konusu da EYT yönetmeliğinde dikkate alınıyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı’nın verdiği bilgiye göre staj ve çıraklık dönemi EYT kapsamına alınmayacak. Ancak askerlik borcunun EYT yönetmeliği kapsamında nasıl değerlendirileceği henüz netlik kazanmadı.

Henüz askerlik borcunu ödemeyen sigortalıların, askerlik borcu EYT yönetmeliği kapsamında karşılanmıyorsa ödemiş oldukları borcun iadesini alabilmeleri mümkündür. Ancak bu henüz doğrulanmadı ve bu bilgilere dayanarak herhangi bir karar vermeden önce EYT yönetmeliği ile ilgili daha fazla güncelleme beklemek önemlidir.

EYT Yönetmeliği Çevreleyen Zorluklar ve Endişeler Nelerdir?

EYT yönetmeliği Türkiye’de birçok kişi için tartışma ve endişe kaynağı olmuştur. EYT düzenlemesini çevreleyen temel zorluklardan ve endişelerden biri, EYT üyeleri için yaş ve prim gereklilikleri gibi düzenlemenin ayrıntıları hakkındaki belirsizlik ve bilgi eksikliğidir. Bu, birçok insanı emeklilik planları yapamayan ve ne zaman emekli olabileceklerinden emin olmayan bir belirsizlik içinde bıraktı.

Diğer bir endişe, EYT düzenlemesinin sosyal güvenlik sisteminin finansal istikrarı üzerindeki potansiyel etkisidir. Bazıları, EYT düzenlemesinin emeklilik maaşı almaya hak kazanan kişi sayısını artırarak sisteme yük getirebileceğini savundu. EYT düzenlemesinin işgücü üzerindeki potansiyel etkisi konusunda da endişeler var ve bazıları bunun belirli sektörlerde vasıflı işgücü sıkıntısına yol açabileceğini savunuyor.

Genel olarak, EYT yönetmeliği Türkiye’de çok sayıda insanı etkileyen karmaşık ve tartışmalı bir konudur. EYT yönetmeliğinden etkilenenlerin, yönetmelikteki herhangi bir güncelleme veya değişiklikten haberdar olmaları ve seçeneklerini ve haklarını dikkatlice değerlendirmeleri önemlidir.