Ferdi Tayfur’un Hayatı Eserleri Geride Bıraktıkları
Vefatı ile Türkiye genelinde ciddi bir üzüntüye yol açan ve insanların yeniden eski şarkılarını dinlediği Ferdi Tayfur kimdir ona yakından ve de farklı açılardan bakalım. Çünkü belki de işin sonunda söylememiz gerekeni en başta söyleyelim ki, onun hikayesi bugün tüm kendini dışlanmış hissedenlerin hikayesidir.
Onun yaptığı müzik blues müziğinin çıkış noktasında ki gibi bir müziktir. O yüzden tüm bu yönleri ile aşağıda verdiğimiz detaylardan da anlaşılacağı gibi bariz bir biçimde farklıdır.
Sevmenin ya da sevmemenin ötesinde asla küçümsenemeyecek bir müziği vardır. Elbette hataları, eksikleri olmuştur ama insandır ve kimse mükemmel değildir.
Şimdi gelin O’nun var oluş mücadelesine bakalım. Kim bu Ferdi Tayfur? Bize bir sabahçı kahvesinde mutsuzluğu sorduran.
Ferdi Tayfur’un Hayatı
Fanlarının son derece iyi bildiği gibi gerçek adı Ferdi Tayfur Soyismi Turanbayburt, babası Cumali Bey ona o dönemin ünlü seslendirme sanatçısı Ferdi Tayfur’dan esinlenerek bu ismi vermiş zira Cumali Bey tam bir Ferdi Tayfur tutkunu ve hayranıymış. Gerçek ismi Ferdi Tayfur Turanbayburt olan efsane sanatçı’nın hikayesi belki psikologların da dediği çocukluğunda ve ergenliğinde yaşadığı derin tramvalara bağlı olarak şekilleniyor ve kendisini bugünlere getiriyor.
Sanatçı 15 Kasım 1945 tarihinde Adana’nın Yüreğir ilçesine bağlı Taşçı köyünde doğmuştur. Lakin kendisi vermiş olduğu bir konserde aslen Malatya’nın Besni kasabasından olduğunu ifade eder. Oğluna çok düşkün bir baba vardır. Adana’nın o meşhur pavyonlarından bir tanesinde saz çalmaktadır. İşte o günlerden birisinde işinden çıkmış evine gitmeye hazırlanır iken 4 yaşındaki oğlunun gözü önünde gecenin bir vakti öldürülür. Ferdi Tayfur hayatı boyunca bu yaşananların etkisini üzerinden atamayacaktır. Oğlunun okumasını çok isteyen baba ölmüş, annesi ise başka bir adamla evlenmiştir. Artık onun önünde okumak dışında başka bir yol vardır. O yol bugün cenazesine Türkiye’nin her yerinden kendi toprağını getirip mezarına döken insanlara umut olacağı yoldur.
Henüz çocukluk çağında okumak yerine üvey babasının kendisine bulduğu şekerci dükkanında çıraklık yapmaya başlar ve bu dönemde kendi kendine okula hiç gitmeden okuma yazma öğrenir. Bu sırada eniştesinin yardımı ile kısa bir süre için Sakıp Sabancı’nın Ceyhan kentinde olan mısır çiftliğinde çalışır. Bir süre de Konya’da bir gazinoda çaycılık yapmıştır. Erken büyümek durumunda kalan Ferdi Tayfur ister istemez ailesinin geçimine katkıda bulunmuştur. İşte bu dönemde Ferdi Tayfur düğünlerde şarkı söylemeye başlar ve tam bu sırada yerel bir gazetede Adana Radyosu’nun müzik yarışması ilanını görüp yarışmaya katılır ve ikinci olur. Sonrasında üvey babasının tüm engellemelerine rağmen İstanbul’a gelerek ünlü Lunapark Gazinosu’nda iş bularak Nurten İnnap’a bağlama çalmaya başlar. Artık onun müzik serüveni başlamıştır. Artık tek başınadır. Hemen akabinde ilk plağı olan Leyla / Aşkınla Beni Öldürdün şarkısını yapar ve bu plaktan kendisi için hayli büyük bir para olan 500 lira kazanır. Müzik yolculuğu da bu ilk çalışma ile başlar.
Ferdi Tayfur 1968 senesine gelindiğinde henüz 23 yaşında iken Seda Plak ile iki plaklık bir anlaşma yapar ancak beklenen ilgiyi ne yazık ki görmez. Buna son derece üzülüp tekrar Adana’ya dönüp çiftlikteki işlerin başına geçer, öte yandan müzikten vazgeçmez ve müzik çalışmalarına devam eder. Tam üç senelik bir aranın ardından yapmış olduğu Huzurum Kalmadı adlı plağı yayınlanır. 1973 senesinde ise Görsev Plak için yaptığı Dur Dinle Sevgilim / Kır Çiçekleri isimli 45’lik plak ile çok büyük çıkış yakalar. Yine 1974 senesinde yapmış olduğu Yüreğimde Yara Var / Bana Gerçekleri Söyle adlı 45’lik ile ismini geniş kitlelere duyurur. 1975 senesinde dönemin ünlü plak şirketi Elenor Plak’a transfer olur. Önce Bırak Şu Gurbeti, akabinde Çeşme adlı şarkısıyla ününü artırmaya başlar. Öyle ki o dönemin çocuğu ve genci olup Çeşme şarkısını sevmeyen bilmeyen yoktur. Çeşme Şarkısı onun tam anlamı ile çıkışıdır.
Ferdi Tayfur’un Müzik Yaşamı
Şimdi biraz daha detaylı müzik yaşamına bakalım. Besteler yapıp müzik kariyerinde ilerlediği dönemde imam nikahlı olduğu Zeliha Hanımla mütevazı bir tören ile 1974 senesinde evlenen Ferdi Tayfur’un ilk plağı iyi satış yapmış olsa da kendisinin maddi sıkıntıları vardır ve bu nedenden ötürü de Elenor Plak’ın sahibi Atilla Alpsakarya’nın girişimi ile sanatçının bestelemiş olduğu iki tane şarkı Gülden Karaböcek’e satılmıştır. Bu satışlardan çok iyi para kazanır. 1976 senesi ise onun için yine bir milattır. Zira Çeşme isimli filmi sonraki yıllarda hayat arkadaşı olacağı dönemin ünlü aktrisi Necla Nazır ile çeker. Film hala ülkemizde kırılamayan bir rekora imza atar. Zira 12 milyon kişi bu filmi izlemiştir. Artık Ferdi Tayfur şarkıcı, söz yazarı, besteci kimliklerinin yanına oyuncu kimliğini de eklemiş durumdadır. Bundan sonrasında her bir şarkısı kült olur. Anadolu’nun sesidir.
Bu noktada hemen şunu da ifade etmek gerekir ki onu Orhan Gencebay’dan ayıran en temel fark Türk Halk Müziğine daha yakın bir formu olan eserler yapmasıdır. Daha halktan olan bir duruşu vardır. Nitekim sanatçı şarkılarını herkes söylesin diye kimseye miras bırakmamıştır. Bu da son derece ciddi bir büyüklüktür.
1992 senesinde çıkarmış olduğu Prangalar albümü 5 milyondan fazla satış rakamı ile Türkiye’nin en çok satan albümlerinden bir tanesi olup, Ferdi Tayfur’un en çok satmış olan albümüdür. Lakin başarıları bununla da sınırlı değildir. 1993 senesinde Gülhane Parkı’nda vermiş olduğu konsere 200.000 kişi katılmıştır. Bu bir rekor olup halen bu rekoru kırabilen bir sanatçı yoktur. Olacak gibi de görünmemektedir. O bir stardır. O bir başarı öyküsüdür.
Ferdi Tayfur’un Özel Yaşamı
Sanatçının Konya’da sahne alırken 16-17 yaşlarında birlikte olduğu bir kadından Timur adında bir oğlu bulunuyor ama bu çocuktan 13 yıl sonra haberi olmuştur. Hayatı boyunca tek resmi nikâhlı eşi olan Zeliha Hanım’dan da Tuğba ve Funda isminde iki kızı vardır. Yaklaşık 30 sene birlikte olduğu ve 2007 senesinde ayrıldığı sinema oyuncusu Necla Nazır’dan Tuğçe isminde bir kızı vardır. Kızı Tuğçe Tayfur da kendisi gibi bir şarkıcıdır ve babasının eserlerini çok güzel icra etmektedir. Necla Nazır ile birlikteyken beraber olduğu Habibe Ümyani Demir’den de Ferdi Taha adında bir çocuğu vardır.
Ferdi Tayfur 2010 senesinde, uzun yıllar sonra resmi nikâhı devam etmekte olan eşi Zeliha Turanbayburt ile tekrar beraber yaşamaya başlamıştır. Bu tarihten itibaren eşi ile Marmaris’te yaşamaya başlamış ve kimi sağlık sorunları bu dönemde ortaya çıkmıştır. Bunlardan ilki yüz felcidir. 2020 senesinde ise kendisine böbrek yetmezliği teşhisi konur ve ilk çocuğu Timur ona böbreğini verir. Böylece kendisi eski sağlığına kavuşur.
Ferdi Tayfur’un Vefatı
Yazının bu kısmını yazmak zor. Kendisi 15 Aralık 2024’te Marmaris’te bir hastaneye yaşadığı sağlık problemi nedeniyle kaldırılmıştır. Akabinde 16 Aralık tarihinde Muratpaşa, Antalya’da özel bir hastaneye sevk edilmiş ve burada yaşadığı mantar enfeksiyonu sebebiyle sinüs ameliyatı geçirmiştir. 2 Ocak 2025 tarihinde ise Böbrek ve karaciğer böbrek yetmezliği tedavisi için kaldırıldığı hastanede saat 19.38’de vefat eder. Hayranları vefat ettiği hastanenin önünde şarkılarını söyleyerek beklemiştir. Bu da bizim ülkemizde bir ilktir.
4 Ocak 2025’te Tayfur için Atatürk Kültür Merkezi’nde anma töreni düzenlenmiştir. Cenazesi, Barbaros Hayrettin Paşa Camii’nde kılınan cenaze namazının sonrasında Yeniköy Mezarlığı’nda annesi Şerife Turanbayburt’un mezarını yanına defnedilmiştir. Cenaze namazı kılınırken camide şarkıları söylenmeye devam etmiş ve imam baştan susmalarını söylese de sonrasında o da durumdan etkilenmiş ve ezgilere tamam demiştir.
Ferdi Tayfur dolu dolu bir hayat yaşamıştır. Fox TV’de yayınlanan Yabani isimli dizide yeni aranjeler ile onun birçok şarkısı yorumlanmıştır.
Kanal D’de yayınlanan Şarkılar Bizi Söylerken programında yaşarken adına program yapılan tek sanatçıdır.
Hakan Altun Bir Sabahçı Kahvesini yeni nesile duyurmuştur.
Sanatçısının tüm şarkılarındaki sözlerinde kendinizden bir şeyler bulursunuz.
Örneğin “ mutluluğu bilirsin, mutsuzluğu bana sor” ya da
Sen rüyalar aleminde
Yeni aşklar hevesinde
Bense yine uykusuzum
Bir sabahçı kahvesinde” olduğu gibi. O bizdendir. Hep bize bizi anlatmıştır.
Şimdi gelin onun eserlerine bakalım. Gerçi hepimiz biliyoruz aslında değil mi?
Alfabetik Sıra İle Ferdi Tayfur’un Ezgileri
Acılar (albüm)
Akşam Güneşi / Çiçekler Açsın
Alıştım / Yağmur Gözyaşım
Allah’ım Sen Bilirsin (albüm)
Aşkın Cezası
Batan Güneş (albüm)
Ben de Özledim (albüm)
Benim Gibi Sevenler / Söz Geçmiyor Gönlüme
Bırak Şu Gurbeti / Sevdalılar Beni Anlar
Bir Demet Gül
Boynu Bükük Şarkılarım
Çeşme / Muhtaç Etme Beni
Dilek Kapısı / Öldürecek Beni Bu Kara Sevda
Dur Dinle Sevgilim / Kır Çiçekleri
Durdurun Dünyayı / Boynu Büküğüm
Durun Ayaklarım
Dünya (albüm)
Dünya Ahret Kardeşimsin / Bilememki Deli Gönül
Eyvah / Kalbimde Bir Ateştin (Sürtük)
Ferdi Tayfur Klasikleri Arşiv 2
Gelirsen – Bana da Söyle
Gençliğimin Şarkıları
Gülhane’den Sevgilerle
Hapishane (Görüş Günü) / Gönül Oyunu
Haram Oldu (albüm)
Hoşçakal
Huzurum Kalmadı (albüm)
İçimde Bir His Var – Ya Benimsin Ya Toprağın
İnceden
İnsan Sevince (albüm)
Kaderimsin / Çok Bekledim Gelmedin
Kurtuldum
Leyla / Aşkınla Beni Öldürdün
Mahkumların Duası / Mahşer Günü
Melekler Yüze Güler / Derdin Nedir Sormuyorlar
Merak Etme Sen / Söz Veriyorum
Mor Güller – Fadime’nin Düğünü
Naz Etme – Canına Okuyacağım
Ne Bilirdim Ki / Sakın Düşme
Nerelerdesin Sultanım – Sebebim Nazlı Yar Oldu
Nisan Yağmuru
Of Dağlar
Prangalar
Sana Kaderimsin Dedim / Postacılar
Sen de mi Leyla
Son Sabah (albüm)
Tatlı Çingenem / Adana Barajında
Vazgeç Felek / Derbeder
Yadeller – Ağlamazsam Uyuyamam
Yaktı Beni (albüm)
Yandı Gönlüm
Yapıştı Canıma Bir Kara Sevda / Allah Şahidim Olsun
Yoksun – Kör Talih
Yuvasız Kuşlar (albüm)
Yüreğimde Yara Var / Bana Gerçekleri Söyle
Zaman Tüneli Arşiv 1
Zaman Tüneli Arşiv 3
Zengin Olursam
Ferdi Tayfur’un Kitapları
Evet, o aynı zamanda bir yazardır. İşte o kitaplar.
2003: Şekerci Çırağı (roman)
2008: Yağmur Durunca (roman)
2013: Bir Zamanlar Ağaçtım (roman)
2014: Paraşütteki Çocuk (roman)
Ferdi Tayfur’un Aldığı Ödüller
Kronik sıra ile aldığı tüm ödüller
1975: 1. Altın Plak Ödülü Elenor Plak. (Bırak Şu Gurbeti – Sevdalılar Beni Anlar)
1975: 2. Altın Plak Ödülü Elenor Plak. (Çeşme – Muhtaç Etme Beni Plağıyla)
1975: 3. Altın Plak Ödülü Elenor Plak. (Yağmur Gözyaşım – Alıştım Plağıyla)
1975: 4. Altın Plak Ödülü Elenor Plak. (Yadeller – Ağlamazsam Uyuyamam Plağıyla)
1976: 5. Altın Plak Ödülü Elenor Plak. (Derbeder – Vazgeç Felek Plağıyla)
1976: 6. Altın Plak Ödülü Elenor Plak. (Benim Gibi Sevenler – Söz Geçmiyor Gönlüme Plağıyla)
1978: 7. Altın Plak Ödülü Elenor Plak. (Merak Etme Sen – Söz Veriyorum Plağıyla)
1979: 8. Altın Plak Ödülü Elenor Plak. (Hapishane Görüş Günü – Gönül Oyunu Plağıyla)
1980: 9. Altın Plak Ödülü (İnsan Sevince Long Plağıyla – İnsan Sevince, aynı zamanda Sovyetler Birliği’nde bugünkü Rusya’da basılan ilk Türk Sanatçısı albümüdür.)
1992: MÜYAP 1991 Yılı Arabesk Dalında En çok Albüm Satan Sanatçı Ödülü
1993: Gülhane Konserleri Ödülü (Bir Alana En Çok Seyirci Toplaması nedeniyle (Yaklaşık 200.000 Kişi) Dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Tarafından Verilmiştir.)
1994: En İyi Arabesk Erkek (Fadime’nin Düğünü)
1995: Doğa Savaşçıları Çevre Örgütü Tarafından Verilen Çevre Ödülü
1995: IFA İstanbul FM Altın Ödülü
1994: 1. Kral Tv Türkiye Video Müzik Ödülleri En iyi Arabesk Fantezi Müzik sanatçısı ödülü (Fadime’nin Düğünü Şarkısıyla)
1995: 2. Kral Tv Türkiye Video Müzik Ödülleri En İyi Arabesk Fantezi Müzik Sanatçısı ödülü (Yağmur Çamur Şarkısıyla)
1999: 6. Kral Tv Türkiye Video Müzik Ödülleri En iyi Arabesk Fantezi Müzik sanatçısı ödülü (Bağbozumu Şarkısıyla)
1999: Magazin Gazetecileri Derneği Onur Ödülü
2001: Magazin Gazetecileri Derneği Yılın En İyi Arabesk Sanatçısı Ödülü
2004: Meltem TV Yılın Sanatçısı Ödülü
2004: Bitlis Valisi M. Asım Hacımustafaoğlu ile Bitlis Belediye Başkanı Cevdet Özdemir tarafından verilen şükran plaketi
2005: İhlas Marmara Koleji Yılın En İyi Müzik sanatçısı Ödülü
2005: Magazin Gazetecileri Derneği Yılın En İyi Arabesk Sanatçısı Ödülü
2007: Siyaset Dergisi Sanat Onur Ödülü
2008: 14. Kral Tv Türkiye Video Müzik Ödülleri En İyi TSM Sanatçısı Ödülü (Kalbimin Sahibi Sensin Şarkısıyla)
2008: Aydoğdu Üzerimize İlahisiyle MÇF 2008 Sosyal Sorumluluk Ödülü
2009: Siyaset Dergisi Yaşam Boyu Sanat Onur Ödülü
2009: Radyo 15 Sanat Onur Ödülü
2011: Siyaset Dergisi Yılın Onur Ödülü
2013: 19. Kral Tv 1. Türkiye Müzik Ödülleri Yaşam Boyu Onur Ödülü
2014: Akdeniz TV Yaşam Boyu Başarı ve Onur Ödülü
2014: 21. Adana Altın Koza Ödülü
2015: 15. Yıl İnternet Medyası Yılın En İyileri Ödülleri Yaşam Boyu Meslek Onur Ödülü
Ve Son Söz
Ferdi Tayfur: Kral
Ferdi Tayfur: Halk
Ferdi Tayfur: Zülfü Livaneli’nin deyimi ile arabeskin kitlelere mal olmuş sanatçısıdır ve kalplere gömülmüştür.
Şimdi ellili yılların yaşayan benim gibi bir kesim için ise ilk aşkımızın ayrılık acısıdır. Yaş aldığımız bu yıllarda kendimizi bir sabahçı kahvesinde bulduğumuzdur. Bize tercüman olmuştur. Bize iyi gelmiştir. Biz şimdi biraz da çocukluğumuza ve ergenliğimize yani masumiyet çağımıza veda ediyoruz. O yüzden hüzünlüyüz, üzgünüz.
